Karadeniz’in kıyısında, Giresun iline bağlı bir ilçe olan Espiye, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış köklü bir yerleşim merkezidir. Doğal güzellikleri, stratejik konumu ve kültürel birikimi ile bölgenin dikkat çeken yerleşimlerinden biri olan Espiye’nin tarihsel gelişimi, antik çağlardan günümüze uzanan zengin bir süreci kapsar.
Antik Dönem ve İlk Yerleşimler
Espiye ve çevresinde yerleşimin antik çağlara, özellikle MÖ 2000’li yıllara kadar uzandığı düşünülmektedir. Karadeniz’in doğu kıyılarında yaşayan Kimmerler, İskitler ve sonrasında Kolhis kültür havzası bölgede iz bırakmıştır. Yörede yapılan yüzey araştırmalarında ortaya çıkan kalıntılar, bölgenin çok eski dönemlerden itibaren bir yerleşim alanı olarak kullanıldığını göstermektedir.
Antik dönemde bölgede Miletli kolonistler tarafından kurulan ticaret ağı ile birlikte yerleşimlerin geliştiği, kıyı kesiminde balıkçılık ve küçük ölçekli ticaretin önem kazandığı tahmin edilmektedir.
Pontus ve Roma Dönemi
Espiye, Pontus Krallığı döneminde stratejik bir bölge olarak değerlendirilmiş, kıyı boyunca inşa edilen küçük kaleler savunma amaçlı kullanılmıştır. Pontus’un Roma İmparatorluğu tarafından MÖ 1. yüzyılda ele geçirilmesiyle birlikte bölge, Roma idaresine bağlanmış ve bu dönemde hem kıyı ticareti hem de iç kesimlerle bağlantılar güçlenmiştir.